Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego  w  Zespole Szkolno- Przedszkolnym Nr 3 w Katowicach w roku szkolnym 2023/2024

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego realizowany na terenie szkoły, nie jest systemem diagnozującym, lecz systemem doradczym, który stwarza możliwości i pomaga w rozwiązywaniu problemów powiązanych z wyborem kierunku kształcenia, drogi kształcenia i planowaniem kariery zawodowej. Do zadań Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego należy koordynacja działań podejmowanych w szkole w celu przygotowania uczniów do wyboru kierunku kształcenia  i zawodu. Podejmowane działania mają pomóc uczniom w rozpoznawaniu zainteresowań i zdolności, zdobywaniu informacji o zawodach i pogłębianiu wiedzy na temat otaczającej ich rzeczywistości społecznej. W przyszłości ma to ułatwić młodemu człowiekowi podejmowanie bardzo ważnych wyborów edukacyjnych i zawodowych, tak aby te wybory były dokonywane świadomie, zgodnie z predyspozycjami, kompetencjami i zainteresowaniami. Planowanie własnej drogi edukacyjno – zawodowej jest procesem długotrwałym. Już na poziomie szkoły podstawowej należy wdrażać uczniom poczucie odpowiedzialności za własną przyszłość, uczyć myślenia perspektywicznego i umiejętności planowania, a w klasach VII – VIII należy organizować zajęcia związane z praktycznym  wyborem kształcenia i kariery zawodowej. Należy pamiętać, że potrzeby uczniów w zakresie poradnictwa zawodowego zmieniają się w zależności od wieku w jakim znajdują się uczniowie oraz od stopnia wiedzy   jaką już posiadają. Podjęcie decyzji dotyczącej wyboru przyszłej szkoły ponadpodstawowej jest trudnym zadaniem spoczywającym na młodym człowieku. Szkoła, rodzice oraz inne instytucje mają za zadanie przygotować młodzież do aktywnego i w pełni świadomego wchodzenia w życie gospodarcze i społeczne. Planowane zadania i treści przekazywane  na lekcjach wychowawczych oraz w edukacjach przedmiotowych w klasach I – VI mają za zadanie rozbudzać ciekawość poznawczą dzieci oraz motywację do nauki, kształtować umiejętności i postawy do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci, umożliwiać poznawanie interesujących dzieci zawodów, kształtować gotowość do wyborów edukacyjnych np. drugiego języka, rodzaju zajęć technicznych. W klasach VII – VIII kształtować umiejętność podejmowania odważnych, samodzielnych decyzji, umiejętność uczenia się przez całe życie oraz umiejętność radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Ponadto absolwent szkoły podstawowej musi znać system kształcenia, ofertę szkół średnich, ukierunkowanych na wybór języków obcych, świat zawodów, a także strukturę rynku pracy. Funkcjonowanie w nowoczesnym społeczeństwie wymaga aktywnych zachowań i umiejętności podejmowania trafnych decyzji. Wszelkiego rodzaju wybory dotyczące zdobycia wykształcenia, czy kwalifikacji zawodowych wymagają coraz większej wiedzy o rynku pracy, rynku edukacyjnym i o sobie samym. Istotne jest, aby dokonując wyboru, uczeń kierował się własnymi zdolnościami, pasjami, możliwościami, predyspozycjami, a nie niespełnionymi ambicjami rodziców czy wyborami rówieśników z klasy.

I.    Obowiązujący akt prawny dotyczące udzielania uczniom pomocy w wyborze zawodu i kierunku kształcenia:

• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ1 z dnia 12 lutego 2019 r. poz 325 w sprawie doradztwa zawodowego Na podstawie art. 26a ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996, 1000, 1290, 1669 i 2245)

1. Charakterystyka programu realizowanego w roku szkolnym 2023/2024

Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji w szkole podstawowej. Uczestnikami są uczniowie klas I – VIII
Dodatkowo w ramach realizacji programu prowadzone będą działania informacyjne i wpierające rodziców uczniów.

Zgodnie z założeniami programu prowadzone będą: warsztaty, spotkania z zaproszonymi gośćmi oraz wyjścia do szkół ponadpodstawowych. Warsztaty zawodoznawcze, na których uczniowie:

• poznają swoje mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności, predyspozycje, czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy wyborze przyszłego zawodu i szkoły, 
• poznają kwalifikację zawodów,
• poznają zadania i czynności wykonywane  w danym zawodzie oraz wymagania kwalifikacyjne i zdrowotne,
• wypełniają: kwestionariusz zainteresowań zawodowych, test skłonności zawodowych, kwestionariusz preferencji zawodowych,
• poznają zasady prowadzenia rekrutacji do szkół, kierunki, terminy składania dokumentów.

Działania zawarte w programie realizowane są przez doradcę zawodowego wspieranego przez nauczycieli i pedagoga Szkoły Podstawowej nr 47  w Katowicach w ramach:

1. lekcji dla klas VII i VIII realizowanych w ramach 10 godzin rocznie,
2. lekcji wychowawczych, lekcji przedmiotowych oraz spotkań z zaproszonymi gośćmi,
3.  działań zawodoznawczych realizowanych  na dodatkowych spotkaniach  prowadzonych przez specjalistów: doradców zawodowych pracujących w Poradni  Psychologiczno- Pedagogicznej, Urzędu Pracy. 

Program obejmuje następujące obszary działań: 

• praca z klasą (zajęcia grupowe i indywidualne) 
• spotkania z rodzicami 
• praca z nauczycielami

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA PRZEDSZKOLI, ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH I INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

---

1. Poznanie siebie

Dziecko:

1.1 określa, co lubi robić;

1.2 podaje przykłady różnych zainteresowań;

1.3 określa, co robi dobrze;

1.4 podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Dziecko:

2.1 odgrywa różne role zawodowe w zabawie;

2.2 podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i nazwy tych zawodów, które wzbudziły jego zainteresowanie, oraz identyfikuje i opisuje czynności zawodowe wykonywane przez te osoby;

2.3 wskazuje zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku oraz w zdarzenia, w których dziecko uczestniczy, takie jak wyjście na zakupy, koncert, pocztę;

2.4 podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;

2.5 opowiada o sobie w grupie rówieśniczej.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Dziecko:

3.1 nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej);

3.2 nazywa czynności, których lubi się uczyć.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Dziecko:

4.1 opowiada, kim chciałoby zostać;

4.2 na miarę swoich możliwości planuje własne działania lub działania grupy rówieśniczej przez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu;

4.3 podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach, indywidualnie i w ramach działań grupy rówieśniczej.,

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS I–VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

A. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I–III szkół podstawowych

1. Poznanie siebie

Uczeń:

1.1 opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;

1.2 prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób;

1.3 podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;

1.4 podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;

1.5 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 odgrywa różne role zawodowe w zabawie;

2.2 podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;

2.3 opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach;

2.4 omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje;

2.5 opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;

 2.6 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

 3.1 uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;

3.2 wskazuje treści, których lubi się uczyć;

3.3 wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1 opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;

4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując na podstawowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;

4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.

 B. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV–VI szkół podstawowych

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1 określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje;

1.2 wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;

1.3 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;

1.4 prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców.

2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;

2.2 opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka;

2.3 podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;

2.4 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;

2.5 wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.

3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1 wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;

3.2 wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;

3.3 samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.

4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1 opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych;

4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;

4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą.

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VII I VIII SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

1. Poznawanie własnych zasobów

Uczeń:

1.1 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

1.2 rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe);

1.3 dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;

1.4 rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;

1.5 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

1.6 określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; 1.7 określa własną hierarchię wartości i potrzeb.

 2. Świat zawodów i rynek pracy

Uczeń:

2.1 wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania;

 2.2 porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;

2.3 wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy;

2.4 uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;

2.5 analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy;

2.6 wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową;

2.7 dokonuje autoprezentacji;

2.8 charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.

 3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

Uczeń:

3.1 analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;

 3.2 analizuje kryteria rekrutacyjne do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznania własnych zasobów;

3.3 charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej;

3.4 określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

 4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

Uczeń:

4.1 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;

4.2 określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby;

4.3 identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej  i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy;

4.4 planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów.

II.  Formy realizacji programu  dla uczniów: 

• wycieczki do szkół ponadpodstawowych,
• spotkania z przedstawicielami zawodów,
• udział w przedsięwzięciach lokalnych: targi szkół, giełdy, lekcje pokazowe w szkołach
• wycieczki do firm,
• autodiagnozę preferencji edukacyjnych i zawodowych,
• indywidualną pracę z uczniami potrzebującymi wsparcia w dokonaniu wyboru dalszego kształcenia,
• konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiem szkół i zawodów,
• przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych.

Rodziców:

• włączenie rodziców, jako przedstawicieli różnych zawodów, do działań informacyjnych  szkoły.  
• indywidualne poradnictwo dla rodziców uczniów niepełnosprawnych, 
• gromadzenie aktualnych materiałów i udostępnienie i aktualnych informacji edukacyjno – zawodowych.

 III. Przewidywane efekty działania:

1) Kształtowanie aktywności zawodowej uczniów oraz świadomości planowania swojej przyszłości edukacyjnej i zawodowej.

2) Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z  planowaniem kariery zawodowej ich dzieci. 

3) Dostęp do informacji zawodowej  uczniów  oraz rodziców.

           Harmonogram działań doradcy zawodowego w roku szkolnym 2023/2024

CEL	TREŚĆ	OSOBY ODPOWIEDZIALNE	TERMIN/CZAS TRWANIA	KLASY
Wsparcie rodziców w zidentyfikowaniu własnych kompetencji doradczych	Prelekcja – Rodzic doradcą dla swojego dziecka.	Doradca zawodowy z PPP	Koniec I semestru	klasy VIII
Uwrażliwienie uczniów nt. celowości planowania kariery zawodowej oraz wskazanie aspektów istotnych przy jej wyborze	Warsztaty zawodoznawcze	Pedagog, Wychowawcy przy wsparciu pedagoga szkolnego	Do końca I/semestru	klasy VIII
Umiejętność planowania przyszłości. Poznanie rynku edukacyjnego i zawodowego	Systemy edukacyjne – różne ścieżki kariery, kwalifikacje, kompetencje uniwersalne	Pedagog Szkolny Wychowawcy przy wsparciu pedagoga szkolnego	Do końca I semestru/	klasy VIII
Umiejętność planowania przyszłości,  Poznanie rynku edukacyjnego i zawodowego	Wyznaczanie celów Rynek pracy	Doradca zawodowy Wychowawcy przy wsparciu pedagoga szkolnego	Do końca II semestru/	klasy VIII
Pogłębienie swojej świadomości osobowościowej	Kompetencje, predyspozycje zawodowe oraz osobowościowe	Pedagog szkolny	Do końca I semestru/	klasy VIII
Pogłębienie wiedzy dotyczącej pracy zawodowej	Praca jako wartość, Zawody przyszłości	Pedagog szkolny	Do końca II	klasy VIII
Nabycie wiedzy dotyczącej rynku pracy	Współczesny rynek pracy, Ja na obecnym rynku pracy, Zawody przyszłości	Pedagog szkolny	Do końca I semestru/	klasy VIII
Nabycie wiedzy dotyczącej systemu edukacji w Polsce	Cele edukacyjne i zawodowe, Praca jako wartość, Co warto wiedzieć o szkołach zawodowych? Dokumenty aplikacyjne	Pedagog szkolny	Do końca II semestru/	klasy VIII
Rozwinięcie i pogłębienie świadomości uczniów dotyczących własnych predyspozycji edukacyjnych i zawodowych	Mocne i słabe strony, zdolności umiejętności, zainteresowania, Predyspozycje zawodowe, osobowość zawodowa	Doradca zawodowy	Przez cały I semestr	Klasy VII
Umiejętność planowania dalszej edukacji a w przyszłości kariery zawodowej	Przygotowanie do zmiany w życiu człowieka w kontekście planowania kariery, Świat zawodów, Motywacja, praca w zespole	Doradca zawodowy	Przez cały I semestr	Klasy VII
Umiejętność planowania dalszej edukacji a w przyszłości kariery zawodowej	Świat zawodów, Kwalifikacje i kompetencje na rynku pracy	Doradca zawodowy	Przez cały I semestr	Klasy VII
Poznanie swoich predyspozycji, umiejętności i  zainteresowań	Poznanie siebie	Wychowawcy przy wsparciu doradcy zawodowego	Przez cały rok	klasy VI
Zdobycie wiedzy na temat zawodów	Zawody w moim najbliższym otoczeniu	Wychowawcy przy wsparciu doradcy zawodowego	Przez cały rok	klasy VI
Zapoznanie uczniów ze światem zawodów	Zapoznanie ze światem zawodów zgodnie z podstawą programową	Wychowawcy klas I-V	Zgodnie z programem nauczania	klasy I-V
Zapoznanie z praktycznymi aspektami pracy wybranych zawodach	Prezentacja wybranych zawodów	Wychowawcy klas I-V przy współudziale rodziców. Pedagog, nauczyciele przedmiotowi	Zgodnie z programem nauczania	klasy I-V
Aktualizacja szkolnej tablicy zawodoznawczej	Przygotowanie informacji dotyczących ścieżek edukacyjnych oraz innych informacji z zakresu doradztwa zawodowego	Doradca zawodowy   Wychowawcy klas           I-VII Wychowawcy klas VIII	Na bieżąco	klasy I- VIII
Utworzenie w szkolnej bibliotece Kącika Informacji Zawodowej.	Gromadzenie materiałów dotyczących informacji zawodowej (prasa, informatory)	Doradca zawodowy, wszyscy nauczyciele oraz pracownicy biblioteki	Przez cały rok	SP
Prowadzenie konsultacji indywidualnych dla uczniów mających trudności z podejmowaniem decyzji kierunku dalszego kształcenia	Konsultacje indywidualne z uczniami	Doradca zawodowy	Zgodnie z planem pracy doradcy zawodowego Przez cały rok	SP
Konsultacje z rodzicami w zakresie dalszego kształcenia dziecka	Konsultacje indywidualne z rodzicami uczniów	Doradca zawodowy	Zgodnie z planem pracy doradcy zawodowego Przez cały rok	Rodzice uczniów
Sprawozdanie z planowanych i zrealizowanych zadań z zakresu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego	Sprawozdanie z działań	Doradca zawodowy, wychowawcy klas	Czerwiec 2020	Przedstawienie Radzie Pedagogicznej

Dla rodziców

CEL	Treść	Osoby odpowiedzialne	Czas trwania
Konsultacje z rodzicami                       w zakresie dalszego kształcenia dziecka	Konsultacje indywidualne z rodzicami uczniów	Pedagog szkolny	Zgodnie z planem pracy doradcy zawodowego Przez cały rok
Włączanie  rodziców,  jako  przedstawicieli  różnych  zawodów,  do  działań  informacyjnych szkoły,	Udział w festiwalu zawodów , udział w lekcjach wychowawczych	Pedagog szkolny	Zgodnie z planem pracy doradcy zawodowego Przez cały rok
Przedstawienie  rodzicom  aktualnej  i  pełnej  oferty  edukacyjnej  szkolnictwa  na różnych jego poziomach;	Konsultacje indywidualne z rodzicami uczniów	Pedagog szkolny	Zgodnie z planem pracy doradcy zawodowego Przez cały rok
Wsparcie rodziców w zidentyfikowaniu własnych kompetencji doradczych	Prelekcja – Rodzic doradcą dla swojego dziecka.	Pedagog szkolny	Koniec roku szkolnego

Współpraca z nauczycielami

Cel	Treści	Osoby odpowiedzialne	Czas trwania	Klasy
Uwrażliwienie uczniów nt. celowości planowania kariery zawodowej oraz wskazanie aspektów istotnych przy jej wyborze	Warsztaty zawodoznawcze	Pedagog, Wychowawcy przy wsparciu pedagoga szkolnego	Do końca II/semestru	Klasy VIII
Utworzenie w szkolnej bibliotece Kącika Informacji Zawodowej.	Gromadzenie materiałów dotyczących informacji zawodowej (prasa, informatory)	Pedagog szkolny, wszyscy nauczyciele oraz pracownicy biblioteki	Przez cały rok	Klasy I – VIII
Aktualizacja szkolnej tablicy zawodoznawczej	Przygotowanie informacji dotyczących ścieżek edukacyjnych oraz innych informacji z zakresu doradztwa zawodowego	Wychowawcy klas           I-VII Wychowawcy klas VII	Przez cały rok	Klasy I – VIII
Realizacja zamierzeń wewnątrzszkolnego planu doradztwa zawodowego	Zapewnienie ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego.	Wychowawcy klas  I – VII	Przez cały rok	Klasy I – VIII
Diagnoza potrzeb i zainteresowań dzieci	Lepsze poznanie potrzeb uczniów, ich poglądów, oczekiwań wobec szkoły i rynku pracy,	Wychowawcy klas  I – VII	Przez cały rok	Klasy I – VIII